به نقل از «خبرآنلاین»

در جستجوی زبان از دست رفته

تاریخ انتشار: ۳۰ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۱۲۰۷۶

آن اتریشی بیچاره که خوشبختانه کارش روبه‌راه شد و توانست اینها را برایمان بنویسد، دکتر ادوارد یاکوب پولاک است. اولین معلم طب مدرن در دارالفنون. آموزش پزشکی نوین را در کشورمان او کلید زد. به دعوت امیرکبیر. ابتدا به زبان فرانسه اما شش‌ماه بعد به زبان خودمان. پولاک خیلی زود فارسی یاد گرفت و فهمید کجای کارمان می‌لنگد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

طب ما سنتی بود و زبانمان برای بسیاری از اصطلاحات پزشکی مدرن، معادل نداشت. پس آستین بالا زد و به کمک میرزامحمدحسین افشار و دیگران فارسی را با پزشکی مدرن آشتی داد.

جانشینانش در دارالفنون هم از او پیروی کردند. هم تولوزان فرانسوی، هم شلیمر هلندی. تولوزان پنجاه کتاب و مقاله پزشکی برایمان نوشت و شلیمر یک لغت‌نامه پزشکی را به کمک میرزاعلی‌اکبرخان‌نفیسی از فرانسوی به فارسی برگرداند. فارسی زنده بود و زنده‌تر شد. زنده و زایا. نوپذیر و نوآور.

اما زمان گذشت و ورق برگشت. حالا دیگر سال‌هاست که زبان فارسی آن سرزندگی و اعتمادبه‌نفس را در مواجهه با تازه‌های طب ندارد. کتاب‌های مرجعی که دانشجویان باید بخوانند، به ندرت به زبان فارسی است. شاخص‌های ارزیابی و ارتقای اساتید نیز به گونه‌ای تعریف شده که ارزش چاپ یک مقاله انگلیسی در مجلات خارجی بسیار بیشتر از چندین مقاله و کتابی است که به زبان فارسی و برای مخاطبان فراگیر نوشته باشید. بسیاری از استادان به همین بهانه از سپهر عمومی و رسانه‌های فراگیر فاصله گرفتند. حالا انبوهی از اصطلاحات پزشکی بر دستمان مانده که معادل فارسی ندارد و زبان ما در بیان تازه‌های طب و آموزه‌های بهداشت هر روز نارساتر می‌شود.

بیگانه شدن زبان مادری در دانشگاه‌ها منحصر به زبان و میهن ما نیست. این یک مشکل جهانی است که باعث شده درس ادبیات از دهه هفتاد میلادی در دانشگاه‌های آمریکای شمالی و به تدریج در سایر نقاط جهان جدی گرفته شود. تجربه آن دانشگاه‌ها نشان داده که دانشجو باید کاربرد زبان مادری را در رشته تخصصی خود ببیند تا به آن دل ببندد. به عبارت دیگر، درس ادبیات دانشجویان علوم پزشکی باید ادبیات کاربردی باشد؛ نه ادامه ادبیات دبیرستان. به عنوان مثال، دانشجوی پزشکی باید نقش ادبیات را در گفتگوی پزشک و بیمار احساس کند.

بنابراین طرف این دعوا اصلا زبان انگلیسی نیست که عده‌ای بگویند به جای انگلیسی برویم سراغ چینی. مشکل اصلی، از دست رفتن زبان گفتگو با بیمار است؛ گفتگویی که به تعبیر گادامر در کتاب «رازوارگی سلامت» جانمایه طبابت است. به همین دلیل است که حتی در متن یک کشور انگلیسی‌زبان که از پیشگامان پزشکی دنیاست، دکتر دنیل افری (استاد دانشگاه نیویورک) کتاب هشداردهنده‌ای می‌نویسد با این عنوان آشکار: «آنچه بیمار می‌گوید، آنچه پزشک می‌شنود». حرفش این است که بیگانه شدن زبان مادری در این رشته تخصصی باعث شده بین ادبیات مردم و پزشکان فاصله بیفتد: «...و با رشد بیشتر علم پزشکی و پیچیده‌تر شدن بیماری‌ها، فاصله میان آنچه بیمار می‌گوید و پزشک می‌شنود- و برعکس (آنچه پزشک می‌گوید و بیمار می‌شنود)- چشمگیرتر می‌شود.»

بیش از سه دهه است که نظام‌های پیشگام آموزش پزشکی در دنیا برای درمان این درد از ادبیات و هنر و علوم انسانی کمک می‌گیرند تا در کالبد خسته علوم پزشکی، روح تازه بدمند. این یکی از حلقه‌های مفقوده در نظام آموزشی ماست که تولد و تکامل آن می‌تواند به ارتقای سلامت جامعه نیز کمک کند.

۲۰ سال پس از ورود «آن اتریشی بیچاره» به ایران، نویسنده‌ای در حومه پاریس متولد شد که در جوانی آرزو داشت با نویسندگی بتواند همسنگ طبابت پدر به وطن خدمت کند. مارسل پروست در میانسالی به آرزویش رسید و در بحبوحه جنگ جهانی اول توانست طولانی‌ترین رمان تاریخ را «در جستجوی زمان از دست رفته» به ادبیات هدیه دهد.

آن اتریشی و فرانسوی و هلندی به ادبیات پزشکی ما چنین خدمتی کردند. خودمان دریغ نکنیم.

*عضو هیئت علمی مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی

*عضو گروه فلسفه، اخلاق پزشکی و اخلاق زیستی فرهنگستان علوم پزشکی

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1804011

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: جامعه پزشکی پزشک زبان فارسی زبان ما

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۱۲۰۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هر کدملی یک مراقب سلامت دارد/پوشش ۵۵ میلیون نفری پزشک خانواده

طرح پزشک خانواده با پوشش جمعیتی ۵۵ میلیون نفر در کشور یکی از دستاوردهای بزرگ نظام سلامت و گام اساسی برای دسترسی به تامین عدالت بهداشتی و سلامتی جامعه در دولت سیزدهم است.

پزشک خانواده عنوان طرحی است که یک خانواده به طور مستقیم تحت پوشش تیم پزشکی قرار می‌گیرد؛ یعنی این گروه پزشکی علاوه بر اقدامات درمانی مربوط به یک خانواده، اقدامات مربوط به بهداشت جسمی، جنسی و روانی افراد را نیز تحت نظر قرار داده و مشاوره‌هایی در این خصوص به افراد می‌دهند.

پزشکان خانواده با صلاح دید خود می‌توانند افراد را به پزشکان متخصص ارجاع دهند تا در صورتی که نیاز به معاینات بیشتر دارند توسط آنها انجام شود.

این طرح با محوریت نظام ارجاع بیماران، پس از سال‌ها انتظار و طی شدن دوره طولانی اجرای آزمایشی در استان‌های فارس و مازندران، از دی سال گذشته به صورت آزمایشی اجرا و از اردیبهشت امسال به‌طور گسترده در سایر شهرها عملیاتی شد.در این طرح، مردم برای دریافت خدمات سلامت از یک مسیر تعریف شده و تحت نظر یک تیم مشخص اقدام می‌کنند و از حمایت‌های دولتی برخوردار می‌شوند.

تمام خانواده‌هایی که تحت طرح پزشک خانواده قرار می‌گیرند، ارجاع آنها به متخصصان بالینی هدفمندتر می‌شود؛ به گونه‌ای که ارجاع‌های بیهوده به پزشکان کاسته می‌شود که خود کاهش مراجعات حضوری در کلینیک‌ها را به دنبال دارد.

مزیت این طرح آن است که هزینه‌های تشخیصی و میزان بستری‌ها به طور چشمگیری کاهش یافته و دریافت پول توسط پزشکان هم هدفمندتر می‌شود؛ از سوی دیگر بعضی از بیمه‌ها هزینه‌های زیادی از مردم بابت ارائه خدمات درمانی به آنها می‌گرفتند که اجرای این طرح باعث شد این هزینه‌های اضافی نیز کاهش یابد یا حذف شود.

پوشش ۵۵ میلیون نفری پزشک خانواده

حسین فرشیدی افزود: مراقبان سلامت در اجرای برنامه کشوری پزشکی خانواده از نقش مهمی برخورد هستند. سوابق درخشان نظام شبکه در سلامت جامعه به ویژه در مناطق روستایی موید جایگاه تاثیرگذار مراقبان و بهورزان در اجرای برنامه های حوزه سلامت است.

وی با اشاره به شیوه نامه جدید برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع اظهارداشت: پایگاه پزشکی خانواده تجمیعی متشکل از ۴ تا ۶ مراقب سلامت و ۲ تا ۳ پزشک برای پوشش ۶ تا ۹ هزار نفر جمعیت، پایگاه پزشکی خانواده منفرد متشکل از دو مراقب سلامت و یک پزشک برای پوشش ۳ هزار نفر جمعیت و پایگاه سلامت متشکل از ۴ تا ۶ مراقب سلامت در مناطقی که موفق به جذب پزشک نشده‌اند برای پوشش ۶ تا ۹ هزار نفر جمعیت، است.

فرشیدی تصریح کرد: سال گذشته ۲۷ میلیون ایرانی در قالب برنامه پزشکی خانواده تحت پوشش مراقب سلامت قرار گرفتند و امسال پیش بینی می شود این رقم به ۵۵ میلیون نفر افزایش یابد.

به گفته معاون وزیر بهداشت، برنامه پزشکی خانواده تعهد دولت است و از دستاوردهای بزرگ نظام سلامت بوده که با ارائه بسته‌های خدمتی به ویژه با نیازهای مادران باعث ارتقا سلامت و کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان در کشور شده است.

منبع: خبرگزاری ایرنا